 |
| fot. Magda Baran |
NOWA OPERA, STARE PROBLEMY?
Matthew Barney - River of FundamentWilhelm i Anka Sasnal - Słońce, słońce mnie oślepiło
Philip Scheffner - Havarie
Karolina Breguła - Wieża
Bartosz Zaskórski - I Wtedy Okazało Się, Że Umarłem
Gazawat - Ryszard Siwiec Set Himself Ablaze During One Of The Harvest Festival Dances (BDTA)
Dla wielu dużych polskich festiwali (Warszawska Jesień, Musica Polonica Nova, Sacrum Profanum, Nowe Horyzonty) rok 2016 miał upływać m.in. pod hasłem poszukiwania nowego w operze. Przeważnie przypominało to próby ożywiania lub pudrowania trupa (co podobno diagnozował już Boulez 50 lat temu), to jednak nadzwyczajne poruszenie i entuzjazm wśród krytyków i twórców były intrygujące. Być może wynika to tęsknoty za “dyspensą od grzechu bezkarnego wyrażania muzyką bezpośrednio, wprost emocji, wzruszeń, uczuć – bez poczucia, że robią coś „niewspółczesnego” i bez ryzyka wyśmiania przez kolegów.” o której pisze Wojciech Michniewski w tekście uzupełniającym właśnie wydane “Zabobony gasnącego stulecia. Kontynuacje” Andrzeja Chłopeckiego.
Na pewno coś jest na rzeczy, wszak ten sam rok podpowiadał z różnych stron (niekoniecznie premierowe, ale pierwszy raz w Polskich instytucjach kultury) również wiele udanych przykładów oper filmowych opartych na sztuce dźwięku (Matthew Barney), książek ze słuchowiskami (Bartosz Zaskórski), słuchowisk filmowych (Philip Scheffner), filmów dźwiękowych (Sasnale) czy wreszcie klasycznych form opery (Karolina Breguła) i słuchowiska (Gazawat), w których kreacja dźwiękowa wymykała się klasycznym ramom, pomysły formalne korzystały z nowych powiązań medialnych, a warstwa fabularna daleka była od romantycznych wzorców artysty i jego odbiorcy. Wszystkie podejmowały trudne i ważne współcześnie tematy społeczne. Wszystkie te dzieła łączyło jeszcze jedno - brak powiązań z instytucjami konserwującymi tradycyjny system tworzenia i wykonawstwa muzyki.
SOUND ART
||| ||| — Feireenesse (Entr'acte)Ariel Guzik - Cordiox (Von)
Michael Moser - Antiphon Stein (edition RZ)
Robert Curgenven - Climata (Dragon's Eye)
Mats Gustafsson - Piano Mating (X-Ray)
Sam Kidel - Disruptive Muzak (The Death Of Rave)
Ben Vida - Damages Particulates (Shelter Press)
Anna Zaradny - Rondo Znaczy Koło
George Cremaschi, Irene Kepl, Petr Vrba - Resonators (Another Timbre)
Sebastian Buczek i Tomasz Kowalski - ♫ (Super)
Pauline Oliveros and Musiques Nouvelles - Four Meditations and Sound Geometries (Sub Rosa)
Mimo, że sound art jako dziedzina przeżywa coraz głębszy kryzys związany z powszechną instytucjonalizacją i odejście od dogmatu eksperymentalnego w stronę akademickich sound studies, to wydawnictwa płytowe dokumentujące (czasami z opóźnieniem, co działa często na korzyść) próby i pytania o to, czego jeszcze nie (do końca) wiemy o dźwięku. Niektóre w duchu Maxa Neuhausa zmieniające muzykę z funkcji czasu na funkcję przestrzeni (Moser, Curgeven, Cremaschi/Kepl/Vrba, Zaradny), inne traktując konceptualizm jako kontynuację tradycji myślenia eksperymentalnego o dźwięku (Buczek, Kidel, Gustafsson, Vida, Guzik, uroruro). Monograficzna wystawa Anna Zaradny nie jest rejestracją i choć wystawa spotkała się z ciekawymi głosami krytycznymi, jej podejście do przestrzeni Bunkra Sztuki jako przestrzeń kompozycyjną była jak jedyna swoim rodzaju. Podobnym zabiegiem było wykonanie kompozycji Pauline Oliveros udokumentowane przez Sub Rosę.
EMANCYPACJE INSTRUMENTALNE
Thomas Brinkmann - A 1000 Keys (Editions Mego)Robin Hayward - Stop Time (Important Records)
Reinhold Friedl - KORE (Karl Records)
Robert Piotrowicz - WALSER (Musica Genera)
JUUN & Michael Wegerer - Piano Sublimation (GOD rec)
Wojtek Blecharz - LIMINAL (Bołt)
Dominik Karski Glimmer (Bołt)
W tym roku miałem zaszczyt przygotowywać spotkania i rozmowy z Keithem Rowe i Reinholdem Friedlem. Obaj artyści swego czasu doprowadzili do emancypacji instrumentu (Rowe) i całego zespołu (Friedl) w muzyce - wyzwolenia ich tradycyjnie pojmowanych funkcji na rzecz nowych przestrzeni brzmieniowych i znaczeniowych. Każda z wymienionych tu płyt dokumentuje kroki dekonstrukcji (Blecharz, Wegerer, Brinkmann) lub poszerzania (Friedl, Karski, Hayward, Piotrowicz) spektrum orkiestracji. “Walser” Piotrowicz w zeszłym roku pojawił się w moim zestawieniu jako produkcja kinowa z (naciskiem na formę przestrzenna i instalacyjną), w tym w stereofonicznym miksie na płycie winylowej uwydatnia jeszcze bardziej walory brzmieniowe połączenia instrument akustycznych i syntetycznych.
Muszę tutaj również wspomnieć niezwykle ciekawy koncert duetu Jedynak i Wnuk, który choć jeszcze nie dorobił się publikacji płytowej, ale zapowiada świeże spojrzenie poezję konkretną i konceptualizm fluxusowy w dziedzinie traktowania ciała ludzkiego jako instrumentu. I Pracownię Małych Instrumentów, w której kolejne edycje warsztatów Samoróbka dają nadzieje na nowy "wysyp Harrych Partchów".
EMANCYPACJE KOMPOZYTORSKIE
SCOTT WALKER — The Childhood of a Leader OST (4AD)Laura Cannell - Simultaneous Flight Movement (Brawl Records)
Overtone Ensemble - Overtone Ensemble (Important Records)
Linda Catlin Smith - Dirt Road (Another Timbre)
illogical harmonies (Johnny Chang & Mike Majkowski) - Volume (Another Timbre)
Chris Cobilis With Kenneth Goldsmith and Spektral Quartet - This Is You (Room40 )
Sean McCann - Music for Public Ensemble (Recital)
Marek Poliks - Hull Treader (another timbre)
Rob Collier - SERIES 1.1_ Ten Simple Pieces for Piano (Auralgami Sounds)
Hubert Zemler - Pupation of Dissonance (Bołt)
W podobnym duchu poszukiwań w dziedzinie muzyki tradycyjnie komponowanej pojawiło się w tym roku sporo produkcji, w których nowatorstwo strony konceptualna (Cobilis, McCann, Collier), brzmieniowej (Walker, Poliks, Zemler) lub formalnej (Overtone Ensemble, illogical harmonies, Linda Catlin Smith) szło w parze z błyskotliwością muzyczną i omijaniem mielizn (i struktur) akademickich.
NOWE INTERPRETACJE
John Cage - Rashad Becker, Reinhold Friedl - Complete Song Books (Karl Records)Ben Johnston, Kepler Quartet – String Quartets Nos. 6, 7, & 8 (New World Records)
Horatiu Radulescu - Piano Sonatas & String Quartets (Mode)
Mauricio Kagel - Dominik Susteck - Improvisation ajoutée - works for organ - (Wergo)
James Tenney - Dario Calderone - Bass Works (hatART)
Iannis Xenakis - La Légende d'Eer (PERIHEL / Karl Records)
Zaskoczeniem i odkryciem tego roku (choć zapowiadane od lat) były oczywiście przenikliwe i wywrotowe (choć jakże oczywiste) interpretacje Księga Pieśni Cage’a w interpretacji Friedla i Rashada Beckera. Ten sam Becker samym masteringiem tchnął nowe życie w klasyczną kompozycję Xenakisa. Podobnie reszta to audiofilskie słodkie perwersje (szczególnie utwory kontrabasowe Jamesa Tenneya), które pokazują, że muzyka klasyczny system muzyczny może mieć sens.
PRZEWROTNOŚĆ GATUNKOWA
John Duncan - Bitter Earth (Ideal)Silver Apples - Clinging To A Dream (Chicken Coop Recordings)
Bon Iver - 22, A Million (Jagjaguwar)
Yves Tumor - Serpent Music (PAN)
Carlos Niño & Friends - Flutes, Echoes, It's All Happening! (Leaving Records)
Kucharczyk - BRAK (Mik.Musik.!. / BDTA)
Gaika - SPAGHETTO (Warp)
Klein - ONLY (Howling Owl)
Moor Mother – Fetish Bones (Don Giovanni Records)
Shit And Shine - Teardrops (Riot Season)
Często mocno na peryferiach (Klein, Moor Mother), czasem z zaskoczenia (Duncan, Silver Apples, Bon Iver), kiedyś indziej z góry obranej ścieżki rozwoju (Gaika, Yves Tumor) lub programowego balansowania pomiędzy gatunkami (Kucharczyk, Shit and Shine) - w roku 2016 nadal powstawały płyty szukającego nowego w jasno określonych gatunkach - piosenki (Bon Iver, Yves Tumor), hiphopu (Klein, Moor Mother), grindcore (Shit and Shine) czy jazzowego bigbandu (Carlos Nino). Lub nie szukające już niczego, ale szczęśliwie znajdujące to coś w przewrotnej zabawie jasno określonymi formami (Silver Apples, Kucharczyk). Gimme Danger!
Lorenzo Senni - Persona (Warp)
Bartek Kujawski - A kto słaby, niech jada jarzyny + Daily Bread (Mik.Musik.!. / BDTA)
Giuseppe Ielasi - Inventing Masks (Error Broadcast)
Lautbild - Pulsus Frequens (Mik.Musik.!. / BDTA)
Tristan Perich - Noise Patterns (Physical Editions)
Chino Amobi – Airport Music For Black Folk (NON)
Via App - Sixth Stitch (Break World Records)
IXTAB - Avernus (Czaszka Records)
RSS B0YS - M0NKYY BL00D (Mik.Musik.!. ./ AltaNova Press)
EVOL - Do These (Presto!?)
Africans with Mainframes - K.M.T. (Soul Jazz Records)
various - Gqom Oh! The Sound of Durban (Gqom Oh!)
Wrong DIals - Unnecessary But True (Pointless Geometry)
ALPHA 606 - Afro-Cuban Electronics (Interdimensional Transmissions)
N.M.O. - Nordic Mediterranean Organization Numerous Miscommunications Occur (Diagonal)
Yves De Mey - Drawn with Shadow Pens (Spectrum Spools)
Palcolor - Muranów Workshop (B.D.T.A)
Przewrotności ciąg dalszy, ale rytm jest tutaj na pierwszym planie. Być może nie do każdej z tych płyt od razu zatańczycie w miejscach do tego przeznaczonych , ale każda z nich dostarczy wam wielu przygód z kadencją i brzmieniem w roli głównej.
Laurent Fairon - Musique Isotype (Entr’acte)
Horse Lords - Interventions (Northern Spy Records)
Uroruro - Kontuzyszyn (Uroruro)
Michel Chion / Lionel Marchetti / Jérôme Noetinger – Filarium (Vand'Oeuvre)
Matt Carlson - The View from Nowhere (Shelter Press)
Fis - From Patterns to Details (Subtext)
D/P/I - Composer (Shelter Press)
Typhonian Highlife - The World Of Shells (KRAAK)
Zbigniew Karkowski - Kasper T. Toeplitz - Fluster (Bocian / Sleaze Art)
Andrea Belfi - Cera Persa (Latency)
XYN THI & FONOLEPTIC - ELECTROLYZER (Pointless Geometry)
Marc Baron – Un Salon Au Fond D'Un Lac (Potlatch)
Tomek Mirt - Bikes In Hanoi, Bats In Phong Nha (Saamleng)
Kassel Jaeger, Stephan Mathieu, Akira Rabelais - Zauberberg (Shelter Press)
Jacek Staniszewski - Zawstydzajacy Dar (Lumberton Trading Company)
Ashley Bellouin - Ballads (Drawing Room Records)
Tongues Of Light — Channelled Messages At The End Of History (Pre-Cert Home Entertainment)
Czyli płyty, które jak zwykle z jednej strony nie współtworzyły z innymi jednego zwartego nurtu, ale każda z osobna zaskakiwała i intrygowała równie mocno. Bardzo mnie cieszą zupełnie nowe postaci na scenie i ich świeże pomysły - jak EIsberg, Uroruro, Laurent Fairon. Zaskoczyła mnie też ilość pozycji na liście z francuskiej oficyny Shelter Press, współprowadzonej przez Félicię Atkinson.
Praed - The Fabrication of Silver Dreams (Annihaya Records)
Luka Productions - Mali Kady (Sahel Sounds)
Odion Iruoje — Down to Earth (Soundway Records)
Mark Ernestus’ Ndagga Rhythm Force — Yermande (Ndagga)
Idris Ackamoor & The Pyramids We Be All Africans (Strut)
Obadikah - Obadikah (Honest Jon's Records)
Acid Arab - Musique De France (Crammed Discs)
Don't DJ - Musique Acephale (Berceuse Heroique)
Universo / Ryan R - Trans Afryka EP (Transatlantyk)
Nazwa wymyślona oczywiście przez najwytrwalszego polskiego krytyka - Bartka Chacińskiego. Zwracam uwagę szczególnie na duet Leo Kupper / Hossein Malek - chyba najmniej oczywista płyta w tym zestawieniu, jak również rzadko pojawiająca się w zestawieniach zach’odnich. Jak co roku za tę działkę trzymam kciuki najmocniej. I jak co roku ubolewam, że poza nielicznymi wyjątkami nikt takich rzeczy u nas nie nagrywa.
Carl Stone — Electronic Music from the Seventies and Eighties (UNSEEN WORLDS)
Teresa Rampazzi - Immagini Per Diana Baylon (DIE SCHACHTEL)
Joanna Brouk - Hearing Music (Numero Group)
Andrzej Nowak - Cocktail Paint (DUNNO Recordings)
Delia Derbyshire and Elsa Stansfield — Circle of Light (Original Electronic Soundtrack Recording) (Trunk Records)
Daniel Schmidt - In My Arms, Many Flowers (Recital)
Harry Bertoia - Sonambient (Important Records)
Jean Schwarz - Erda Suite N (Recollection GRM)
Kazimierz Serocki - Pianophonie (Bołt)
Jak co roku w tej dziedzinie kryją się największe odkrycia (Daniel Schmidt, Joanna Brouk, Carl Stone) i emocje (Julius Eastman, Delia Derbyshire). Cieszą ogromnie w nowych wydaniach te znane od lat (Bertoia, Serocki), jak i budzą zdrowe podejrzenia te zaskakująco współcześnie brzmiące (Andrzej Nowak).
Music of Morocco: Recorded by Paul Bowles, 1959 (Dust-to-Digital)
Various – Malawi Originals Recorded By Hugh Tracey (Beating Heart)
Dj Katapila - Trotro (Awesome Tapes From Africa)
Various - Kwangkay: Funerary Music Of The Dayak Benuaq Of Borneo (Sublime Frequencies)
Ragnar Johnson & Jessica Mayer - Sacred Flute Music from New Guinea: Madang / Windim Mabu (Ideologic Organ)
Dużym zaskoczeniem było wznowienie Mor Thiam, wielką przyjemnością pełen zbiór nagrań z Maroka Paula Bowlesa i świetnie zremasterowana kompilacja w celu charytatywnym wydana Hugh Tracey z Malawi. Z roku na rok coraz większy strach i smutek, że większość z tych dźwięków będzie można usłyszeć tylko z płyt.
Zmarła w tym roku Pauline Oliveros 5 lat temu wsparła ruch Occupy utworem Occupy Air. Na Nowy Rok życzę sobie i Wam byśmy mieli jak najmniej powodów do wykonań tej kompozycji.
Klein - ONLY (Howling Owl)
Moor Mother – Fetish Bones (Don Giovanni Records)
Shit And Shine - Teardrops (Riot Season)
Często mocno na peryferiach (Klein, Moor Mother), czasem z zaskoczenia (Duncan, Silver Apples, Bon Iver), kiedyś indziej z góry obranej ścieżki rozwoju (Gaika, Yves Tumor) lub programowego balansowania pomiędzy gatunkami (Kucharczyk, Shit and Shine) - w roku 2016 nadal powstawały płyty szukającego nowego w jasno określonych gatunkach - piosenki (Bon Iver, Yves Tumor), hiphopu (Klein, Moor Mother), grindcore (Shit and Shine) czy jazzowego bigbandu (Carlos Nino). Lub nie szukające już niczego, ale szczęśliwie znajdujące to coś w przewrotnej zabawie jasno określonymi formami (Silver Apples, Kucharczyk). Gimme Danger!
TAŃCE
Sote - Hardcore Sounds From Tehran (Opal Tapes)Lorenzo Senni - Persona (Warp)
Bartek Kujawski - A kto słaby, niech jada jarzyny + Daily Bread (Mik.Musik.!. / BDTA)
Giuseppe Ielasi - Inventing Masks (Error Broadcast)
Lautbild - Pulsus Frequens (Mik.Musik.!. / BDTA)
Tristan Perich - Noise Patterns (Physical Editions)
Chino Amobi – Airport Music For Black Folk (NON)
Via App - Sixth Stitch (Break World Records)
IXTAB - Avernus (Czaszka Records)
RSS B0YS - M0NKYY BL00D (Mik.Musik.!. ./ AltaNova Press)
EVOL - Do These (Presto!?)
Africans with Mainframes - K.M.T. (Soul Jazz Records)
various - Gqom Oh! The Sound of Durban (Gqom Oh!)
Wrong DIals - Unnecessary But True (Pointless Geometry)
ALPHA 606 - Afro-Cuban Electronics (Interdimensional Transmissions)
N.M.O. - Nordic Mediterranean Organization Numerous Miscommunications Occur (Diagonal)
Yves De Mey - Drawn with Shadow Pens (Spectrum Spools)
Palcolor - Muranów Workshop (B.D.T.A)
Przewrotności ciąg dalszy, ale rytm jest tutaj na pierwszym planie. Być może nie do każdej z tych płyt od razu zatańczycie w miejscach do tego przeznaczonych , ale każda z nich dostarczy wam wielu przygód z kadencją i brzmieniem w roli głównej.
I CAŁA RESZTA
Eisberg - U A I (BDTA)Laurent Fairon - Musique Isotype (Entr’acte)
Horse Lords - Interventions (Northern Spy Records)
Uroruro - Kontuzyszyn (Uroruro)
Michel Chion / Lionel Marchetti / Jérôme Noetinger – Filarium (Vand'Oeuvre)
Matt Carlson - The View from Nowhere (Shelter Press)
Fis - From Patterns to Details (Subtext)
D/P/I - Composer (Shelter Press)
Typhonian Highlife - The World Of Shells (KRAAK)
Zbigniew Karkowski - Kasper T. Toeplitz - Fluster (Bocian / Sleaze Art)
Andrea Belfi - Cera Persa (Latency)
XYN THI & FONOLEPTIC - ELECTROLYZER (Pointless Geometry)
Marc Baron – Un Salon Au Fond D'Un Lac (Potlatch)
Tomek Mirt - Bikes In Hanoi, Bats In Phong Nha (Saamleng)
Kassel Jaeger, Stephan Mathieu, Akira Rabelais - Zauberberg (Shelter Press)
Jacek Staniszewski - Zawstydzajacy Dar (Lumberton Trading Company)
Ashley Bellouin - Ballads (Drawing Room Records)
Tongues Of Light — Channelled Messages At The End Of History (Pre-Cert Home Entertainment)
Czyli płyty, które jak zwykle z jednej strony nie współtworzyły z innymi jednego zwartego nurtu, ale każda z osobna zaskakiwała i intrygowała równie mocno. Bardzo mnie cieszą zupełnie nowe postaci na scenie i ich świeże pomysły - jak EIsberg, Uroruro, Laurent Fairon. Zaskoczyła mnie też ilość pozycji na liście z francuskiej oficyny Shelter Press, współprowadzonej przez Félicię Atkinson.
NIEZACH
Leo Kupper / Hossein Malek - Santur : Orient / Occident (Sub Rosa)Praed - The Fabrication of Silver Dreams (Annihaya Records)
Luka Productions - Mali Kady (Sahel Sounds)
Odion Iruoje — Down to Earth (Soundway Records)
Mark Ernestus’ Ndagga Rhythm Force — Yermande (Ndagga)
Idris Ackamoor & The Pyramids We Be All Africans (Strut)
Obadikah - Obadikah (Honest Jon's Records)
Acid Arab - Musique De France (Crammed Discs)
Don't DJ - Musique Acephale (Berceuse Heroique)
Universo / Ryan R - Trans Afryka EP (Transatlantyk)
Nazwa wymyślona oczywiście przez najwytrwalszego polskiego krytyka - Bartka Chacińskiego. Zwracam uwagę szczególnie na duet Leo Kupper / Hossein Malek - chyba najmniej oczywista płyta w tym zestawieniu, jak również rzadko pojawiająca się w zestawieniach zach’odnich. Jak co roku za tę działkę trzymam kciuki najmocniej. I jak co roku ubolewam, że poza nielicznymi wyjątkami nikt takich rzeczy u nas nie nagrywa.
ARCHIWALIA
Julius Eastman — Femenine (FROZEN REEDS)Carl Stone — Electronic Music from the Seventies and Eighties (UNSEEN WORLDS)
Teresa Rampazzi - Immagini Per Diana Baylon (DIE SCHACHTEL)
Joanna Brouk - Hearing Music (Numero Group)
Andrzej Nowak - Cocktail Paint (DUNNO Recordings)
Delia Derbyshire and Elsa Stansfield — Circle of Light (Original Electronic Soundtrack Recording) (Trunk Records)
Daniel Schmidt - In My Arms, Many Flowers (Recital)
Harry Bertoia - Sonambient (Important Records)
Jean Schwarz - Erda Suite N (Recollection GRM)
Kazimierz Serocki - Pianophonie (Bołt)
Jak co roku w tej dziedzinie kryją się największe odkrycia (Daniel Schmidt, Joanna Brouk, Carl Stone) i emocje (Julius Eastman, Delia Derbyshire). Cieszą ogromnie w nowych wydaniach te znane od lat (Bertoia, Serocki), jak i budzą zdrowe podejrzenia te zaskakująco współcześnie brzmiące (Andrzej Nowak).
ARCHIWALIA - NIEZACH
Mor Thiam - Dini Safarrar (Jazzman)Music of Morocco: Recorded by Paul Bowles, 1959 (Dust-to-Digital)
Various – Malawi Originals Recorded By Hugh Tracey (Beating Heart)
Dj Katapila - Trotro (Awesome Tapes From Africa)
Various - Kwangkay: Funerary Music Of The Dayak Benuaq Of Borneo (Sublime Frequencies)
Ragnar Johnson & Jessica Mayer - Sacred Flute Music from New Guinea: Madang / Windim Mabu (Ideologic Organ)
Dużym zaskoczeniem było wznowienie Mor Thiam, wielką przyjemnością pełen zbiór nagrań z Maroka Paula Bowlesa i świetnie zremasterowana kompilacja w celu charytatywnym wydana Hugh Tracey z Malawi. Z roku na rok coraz większy strach i smutek, że większość z tych dźwięków będzie można usłyszeć tylko z płyt.
Zmarła w tym roku Pauline Oliveros 5 lat temu wsparła ruch Occupy utworem Occupy Air. Na Nowy Rok życzę sobie i Wam byśmy mieli jak najmniej powodów do wykonań tej kompozycji.
